وب‌سايت پنجره خلاقيت: آيا مي‌خواهيد كه باهوش‌تر، تاثيرگذارتر، تحصيل‌كرده‌تر و صادق‌تر به نظر بياييد؟ كچل شويد.
وايكينگ‌ها زماني از مدفوع غاز استفاده مي‌كردن تا كچلي را درمان كنند. پزشكان يونان باستان نيز باور داشتند كه بهترين روش درمان كچلي، مدفوع پنگوئن است كه با ترب كوهي، زيره سبز و گزنه مخلوط شده باشد.
يكي از دستور غذاهاي مصر باستان كه قدمت آن به ۵ هزار سال پيش برمي‌گردد، حاوي دستورالعمل‌هاي عجيبي براي درمان طاسي است: نخست تيغ‌هاي جوجه‌تيغي را بسوزانيد؛ سپس آن‌ها را در روغن با عسل، مرمر سفيد و خاك سرخ غوطه‌ور كنيد و اندكي خرده ريز ديگر هم بدان بيفزاييد و مقادير زيادي از آن را آزادانه بر روي محلي كه كم مو شده است، بماليد و تاثير شگفت‌انگيز آن را مشاهده كنيد! اما آيا همه اينها چاره‌ساز است؟
وب‌سايت پنجره خلاقيت: آيا مي‌خواهيد كه باهوش‌تر، تاثيرگذارتر، تحصيل‌كرده‌تر و صادق‌تر به نظر بياييد؟ كچل شويد.
وايكينگ‌ها زماني از مدفوع غاز استفاده مي‌كردن تا كچلي را درمان كنند. پزشكان يونان باستان نيز باور داشتند كه بهترين روش درمان كچلي، مدفوع پنگوئن است كه با ترب كوهي، زيره سبز و گزنه مخلوط شده باشد.
يكي از دستور غذاهاي مصر باستان كه قدمت آن به ۵ هزار سال پيش برمي‌گردد، حاوي دستورالعمل‌هاي عجيبي براي درمان طاسي است: نخست تيغ‌هاي جوجه‌تيغي را بسوزانيد؛ سپس آن‌ها را در روغن با عسل، مرمر سفيد و خاك سرخ غوطه‌ور كنيد و اندكي خرده ريز ديگر هم بدان بيفزاييد و مقادير زيادي از آن را آزادانه بر روي محلي كه كم مو شده است، بماليد و تاثير شگفت‌انگيز آن را مشاهده كنيد! اما آيا همه اينها چاره‌ساز است؟
كچل‌ها در تاريخ
درست از زماني كه مردان به آيينه دسترسي پيدا كردند و توانستند ببيند كه كم‌مويي چه تاثيري بر ظاهر آن‌ها مي‌گذارد، كچلي هم به مشكلي بزرگ و لاينحل تبديل شد.
ژوليوس سزار يكي از مرداني بود كه وسواس بيمارگونه‌اي براي باز گرداندن موهايش داشت و در اين مسير از هيچ كاري هم كوتاهي نكرد. تاج برگ زيتوني كه ژوليوس بر سرش مي‌گذاشت، بيش‌تر از آنكه به سنت روم باستان برگردد، تلاشي بود در راستاي پوشاندن سر كم‌موي سزار. زماني كه سزار با كلئوپاترا آشنا شد، تقريباً تمام موهايش را از دست داده بود.
آخرين تلاش مذبوحانه براي نجات موهاي ژوليوس را كلئوپاترا انجام داد، سلطانه مصري درمان خانگي عجيبي متشكل از لاشه موش زميني، دندان اسب و روغن خرس را براي سزار رومي تجويز كرد.
اما با همه اينها، اين درمان هم افاقه نكرد و سزار نيز درست مانند بسياري ديگر از مردان گذشته و آينده مثل سقراط، ناپلئون، ارسطو، گاندي، داروين، چرچيل، شكسپير و سينوهه –كه البته عليرغم تجويز مدفوع پنگوئن كچل شده بود و طاسي هم عنواني بود كه پس از وي شهرت پيدا كرد- براي هميشه كچل شد.
البته سزار مثل خيلي از افراد طاس، موهاي پرپشتي در پشت سرش داشت و آن‌ها را بلند مي‌كرد و از طريق شانه به جلوي فرق سرش مي‌كشيد. اين شيوه كه از آن تحت عنوان «توهم يك ظاهر طراحي شده» ياد مي‌شود، روشي بود كه حتي امروز هم كاربرد زيادي در ميان اكثر افراد طاس دارد.
هزاران سال گذشته و ما از زمان تاج برگ زيتون و ساخت معجون‌هاي عجيب و غريب پرهزينه فاصله گرفته و به جاي آن‌ها دست به دامان انواع كرم‌ها، شربت‌هاي نيروبخش و شامپوها و انواع داروها و حتي روش‌هاي مختلف جراحي شده‌ايم.
امروز شما مي‌توانيد به كلينيك‌هاي تقويت و كاشت مو مراجعه كنيد و در مورد مشكلات كم‌مويي‌تان حتي با پزشك مشورت كنيد. مقالات علمي متعددي درباره كچلي چاپ شده و حتي نام علمي تحت عنوان (Androgenic alopecia) هم براي آن تعريف شده است. اما آيا مشكل حل شده؟ خير
آيا مردهاي كچل موفق‌تر هستند؟
ژوليوس سزار هم طاس بوده و هم موفق. تاج برگ زيتون تلاشي بوده براي پوشاندن سر طاس او.
طاسي پرهزينه
آمارها نشان مي‌دهد كه هر ساله در سرتاسر دنيا، رقمي در حدود ۲.۷ ميليارد يورو صرف مشكل كم‌مويي و طاسي مي‌شود و اين رقم بيش از كل بودجه ملي كشوري مثل مقدونيه يا همانطور كه بيل گيتس سال پيش اشاره كرد، به شكل معناداري بيش از آن هزينه‌اي است كه ما صرف كنترل بيماري مانند مالاريا مي‌كنيم (يادآوري: رقم اختصاص داده شده به كنترل بيماري مالاريا، همانطور كه بيل گيتس سال گذشته اشاره كرد، سالانه تنها ۲۰۰ ميليون دلار برابر با ۱۵۴ ميليون يورو است).
البته يك مشكل ديگر كه درمان‌هاي امروزي با خود به ارمغان آورده‌اند، تاثيرات جانبي ناخوشايند ناشي از برخي مواد تشكيل‌دهنده درماني است. فيناسترايد دارويي است كه بخصوص براي درمان ريزش مو در آقايان كاربرد دارد، فروش اين دارو در سال ۲۰۱۴ ميلادي ركورد ۲۶۴ ميليون دلار (۲۰۴ ميليون يورو) را شكست. در عين حال كاشت مو هم مشكلات خاص خود را دارد و توانسته اشك آقايان را دربياورد. جامعه بين‌المللي جراحي احياء مو بر اساس تحقيقي كه در سال ۲۰۰۹ ميلادي انجام شد، اعلام كرد كه تقريباً ۶۰ درصد از مردان تمايل دارند كه بجاي داشتن پول يا حتي دوست، موي كامل بر سر داشته باشند.
در دنيا ساليانه ميلياردها دلار صرف درمان طاسي مي‌شود.
آيا ما همه راه را اشتباه رفته‌ايم؟
شواهد زيادي در دست است كه نشان مي‌دهد، كچلي يك اتفاق تكاملي خيلي منحصربفرد نيست اما دلايل خاص خودش را هم دارد. مردان طاس در ظاهر بيش‌تر باهوش، غالب و داراي موقعيت اجتماعي ممتاز تلقي مي‌شوند. در حقيقت جمجمه براق به آن‌ها كمك مي‌كند كه نه‌تنها از نظر ظاهري جذاب‌تر باشند بلكه در عين حال نوعي حالت ناجي مانند هم پيدا كنند.
در مقابل يكسري شايعات درباره افراد طاس بر سر زبان‌هاست كه بهتر است همينجا به مهم‌ترين آن‌ها خاتمه بدهيم:
نخست اينكه برخلاف باور عمومي، مردان كچل مردانگي بيش‌تر يعني سطوح تستوستروني بالاتر ندارند عليرغم اينكه بازوها، پاها و بالاتنه آن‌ها اغلب موي بيش‌تري دارد.
واقعيت امر اين است كه شايد به دليل تمام دلهره و استرسي كه در حول و حوش مساله طاسي وجود دارد، ما انسان‌ها مدت زمان مديدي را هم به خطا رفته‌ايم. باورهاي اشتباه در مورد طاسي كم نيست: ارسطو زماني تصور مي‌كرد كه كچلي به دليل روابط جنسي بوجود مي‌آيد. در زمان روم باستان، سربازاني كه كچل بودند را مجبور مي‌كردند كه كلاه‌خودهاي آهني بر سرشان بگذارند و به همين دليل هميشه در برابر ساير هم‌قطارانشان خجل بودند.
تئوري‌هاي بعدي هم عجيب و غريب بودند، بعنوان مثال يك فرضيه مبني بر اين بود كه خشكي سر علت اصلي طاسي است! فرضيات عجيب بعدي هم آلودگي هوا و آرايش اشتباه موي سر را مقصر قلمداد كردند.
آيا مردهاي كچل موفق‌تر هستند؟
تا براي هزاران سال باورهاي نادرستي درباره‌ي علت طاسي وجود داشت.
پس مشكل از كجا نشات مي‌گيرد؟ در سال ۱۸۹۷ ميلادي موجي از ترس جامعه جهاني را در برگرفت و آن هم زماني بود كه يك متخصص پوست و موي فرانسوي اعلام كرد كه متهم اصلي طاسي مردان را كشف كرده است: يك ميكروب
اين فرضيه اشتباه را يك پزشك متخصص پوست و موي فرانسوي بر سر زبان‌ها انداخت، زماني كه علت اين مشكل را نوعي ميكروب عنوان كرد. پس از آن تا مدت‌ها سلماني‌ها مجبور بودند كه كليه وسايل‌شان را بخوبي با الكل و آب جوش ضدعفوني كنند و افراد خانواده‌اي هم كه يك فرد طاس داشتند، اجازه استفاده از شانه يا ساير وسايل شخصي ديگران را نداشتند.
اما دوران همه اين فرضيات گذشته و ما امروز مي‌دانيم كه كچلي به دليل يك هورمون خاص جنسي و آنتروژن (كه باعث تحريك، كنترل، توسعه و يا نگهداري خصوصيات نرينگي در مهره‌داران مي‌شود) موسوم به دي‌هيدروتستوسترون رخ مي‌دهد.
زماني كه نوزاد در داخل رحم مادر قرار دارد، اين هورمون نقش مهمي در تكامل آلات تناسلي ايفاء مي‌كند. اما در افراد بالغ مستعد، در عمل باعث مي‌شود كه فوليكول‌هاي مو تضعيف بشوند يا از نظر عاميانه آب بروند. تاثير درازمدت دي‌هيدروتستوسترون اين است كه موهاي سر مردان را كوتاه و خيلي نرم مي‌كند يعني تقريباً درست شبيه آن چيزي كه شما در موي كودكان مي‌بينيد.
حساسيت‌هاي افراد طاس
از آنجايي كه دي‌هيدروتستوسترون در اصل محصول تستوسترون است، خيلي‌ها تصور مي‌كنند كه تستوسترون بيش‌تر، به معناي دي‌هيدروتستوسترون بيش‌تر و بالطبع كم‌مويي بيش‌تر است. در واقع شما تنها به مقادير ناچيزي از اين هورمون نياز داريد تا پروسه كچل شدن آغاز شود اما آنچه كه كچل‌ها را از سايرين متمايز مي‌كند، حساسيت و آسيب‌پذيري فوليكول موهايشان است كه آن را از مادران‌شان به ارث مي‌برند.
اين مساله وراثت سوژه بسيار مهمي است. در حدود ۲۵ الي ۳۰ درصد از مردان، زماني كه به ۳۰ سالگي مي‌رسند يعني خيلي قبل‌تر از زماني كه طول عمر باروري آن‌ها به اتمام برسد، درجاتي از كم‌مويي را تجربه مي‌كنند. حالا يك سوال ديگر پيش مي‌آيد؟ كچلي اتفاقي است كه در تمام دنيا شايع است، اگر كچل شدن تا اين اندازه بد است، پس چرا از بين نمي‌رود؟ پاسخ رايج به اين سوال اين است كه برعكس باور عموم مردم، كچلي مي‌تواند مفيد هم باشد. اما چطور؟ و چرا اين اتفاق تنها براي مردان مي‌افتد؟
يك متخصص پوست و مو به نام فرانك موسكارلا(Frank Muscarella) در اين‌باره مي‌گويد: «به طور طبيعي وقتي جنس نر ويژگي و خصوصيتي دارد كه جنس ماده فاقد آن است، آن ويژگي را بعنوان يك نشانه قلمداد مي‌كنند. در طبيعت طاووس نر بوسيله‌ي دم زيباي خود مي‌تواند جنس ماده را بخود جذب كند و اين در اصل يك نشانه است كه از آن تحت عنوان تفاوت ظاهري جنس نر و ماده (.......ually dimorphic) ياد مي‌شود.
مشابه اين قضيه در مورد مردان طاس هم وجود دارد، به عبارت ديگر تاريخ نشان داده كه مردان كچل به نوعي غالب هستند و فرصت‌هاي بيش‌تري هم دارند يعني در اصل مي‌توان اينطور تفسير كرد كه اين ويژگي در انسان‌ها ريشه تكاملي دارد».
تازه‌ترين تحقيقات پژوهشگراني همچون موسكارلا و همكارانش كه از سال ۲۰۰۹ ميلادي تاكنون روي اين موضوع كار مي‌كنند، نشان داده كه مردان كچل اغلب در رده افراد باهوش‌تر، داناتر، تحصيل‌كرده‌تر، داراي موقعيت اجتماعي بهتر، صادق‌تر و مهربان‌تر جاي مي‌گيرند و به همين دليل به نوعي جذابيت خيلي بيش‌تري هم دارند.
يك مساله ديگر كه در مورد دي‌هيدروتستوسترون جاي تعمق دارد، نقش آن در رشد غده پروستات در نوزادان است، در نتيجه شايد چندان هم بي‌معني نباشد كه برخي تصور مي‌كنند اين مساله مي‌تواند منجر به رشد تومورها در بزرگسالي شود. سرطان پروستات و كچلي در اصل هر دو ريشه حساسيت هورموني دارند و اغلب در افراد يك خانواده شايع هستند. در اوايل سال ميلادي ۲۰۱۶ نتيجه يكسري تحقيقات نشان داد كه كچل‌ها نسبت به سرطان‌هاي حاد پروستات به نوعي آسيب‌پذيرتر هستند و اين بيماري است كه سالانه ۳۰۰ هزار مورد مرگ را در پي دارد.
درست است كه اين بُعد مساله كمي نگران‌كننده است اما باز هم جاي اميدواري براي افراد طاس وجود دارد: مي‌دانيد كه سطوح كم ويتامين D كه علت آن اغلب تماس نداشتن با نور خورشيد است، يكي از عواملي است كه خطر سرطان پروستات را افزايش مي‌دهد. اما همانطوري كه لابد از افراد طاس زياد شنيده‌ايد، آن‌ها در عمل بيش‌تر از سايرين از نور خورشيد بهره مي‌گيرند. حال پرسش اينجاست كه آيا كچلي بدين علت شايع شده كه بتواند تاثيرات مرگبار دي‌هيدروتستوسترون را كاهش دهد؟
پيتر كاباي(Peter Kabai) از دانشگاه ايستوان(Istvan University) لهستان در اين‌باره مي‌گويد: «ده‌ها هزار سال قبل در اروپا طاسي كمك كرد تا افرادي كه اشعه UV بيش‌تري جذب مي‌كنند، ميزان ويتامين D بيش‌تري هم توليد كنند. در اصل همه چيز به همين ويتامين D برمي‌گردد يعني چيزي كه اغلب در بدن انسان‌ها كافي نيست.
تحقيقات نشان مي‌دهد افرادي كه در زمان بيماري پروستات اين ويتامين را دريافت مي‌كنند، اميد بيش‌تري هم براي بهبود دارند. در اصل درست است كه افراد طاس نسبت به بيماري سرطان پروستات آسيب‌پذيرتر هستند اما خود همين طاسي به آن‌ها در كاهش ميزان خطر نيز كمك مي‌كند».
نتيجه يك تحقيق ديگر هم در مورد افراد طاس نشان مي‌دهد مرداني كه تا پيش از سن ۳۰ سالگي موهايشان شروع به كم شدن مي‌كند، بيش از ۴۵ درصد كم‌تر احتمال دارد كه به بيماري سرطان حاد پروستات مبتلا شوند. حال همه مواردي كه گفته شد را كنار هم مي‌گذاريم.
مجموع موارد نشان مي‌دهد كه برخلاف باور عمومي مردم، طاسي تا به آن اندازه هم چيز بدي نيست پس شايد زمان آن فرارسيده كه درمان‌هاي عجيب و غريب را براي درمان كم‌مويي و كچلي كنار گذاشته و براي طاسي همان ارزشي را قايل باشيم كه خصوصيات منحصربفردش براي آن به ارمغان آورده است.